Бүгінгі таңда әрбір оныншы әйел онкологиялық ауруға тап болады Сүт безі қатерлі ісігі-әйелдер арасында ең жиі кездесетін онкологиялық ауру. Өкінішке орай, сүт безі ауруы күшеюде және жас әйелдер осы диагнозбен күресуге мәжбүр. Бірақ сүт безі қатерлі ісігін ерте диагностикалау көп жағдайда сәтті емделуге және ұзақ өмір сүруге кепілдік береді.
Сүт безі қатерлі ісігі дегеніміз не және бұл ауру қайдан пайда болады?
Онкология немесе сүт безі қатерлі ісігі-бұл ауру қалыпты безді ұлпа жасушаларының қатерлі ісікке айналуы. Бұл өкпенің қатерлі ісігінен кейінгі қатерлі ісіктің екінші түрі және әйелдер арасында бірінші болып табылады. 13 пен 90 жас аралығындағы әйелдердің шамамен 10% бұл ауруға бейім.
Өкінішке орай, сүт безі қатерлі ісігі денедегі кез келген басқа қатерлі ісік сияқты дамиды. Оларда пайда болған мутация нәтижесінде безді тіндердің бір немесе бірнеше жасушалары қалыптан тыс тез бөліне бастайды. Олардан көрші тіндерге өсіп, қайталама ісік ошақтарын (метастаздар) құруға қабілетті ісік пайда болады.
Бүгінгі күні қорқынышты диагноз тіпті жас қыздарды да аямайды, ауру «Жасаруға» бейім. Мұның өзіндік себептері бар. Қоғам өз ережелерін белгілейтін әлемде өмір сүріп жатырмыз, сондықтан әйелдің әлсіз болып көрінуге құқығы жоқ. Бұл өз кезегінде тұрақты күйзелісті және алаңдауды тудырады. Мұның бәрі аналық бездердің жұмысына әсер етеді, сондықтан көптеген жас қыздар етеккір циклінің бұзылуына ұшырайды.
Қаншалықты өкінішті болса да, бүгінде жастардың үлкен пайызы гипофиздің өзгеруінен туындаған гинекологиялық проблемаларға ие. Кез-келген әйел сүт безі қатерлі ісігіне шалдығуы мүмкін. Бірақ ауруға тұқым қуалайтын бейімділігі бар, етеккірі ерте басталған (12 жасқа дейін) немесе кеш менопаузасы бар әйелдер (55 жастан кейін) әсіресе қауіпті.
Сондай-ақ, босанбаған немесе кеш босанған, жүктілікті тоқтатқан және контрацепцияға қарсы препараттарды теріс пайдаланған әйелдер сүт безі қатерлі ісігімен ауыратын науқастардың тізімінде болу қаупі бар.
Ластанған экология, гормоналды бұзылулар, темекі шегу, үйлесімсіз тамақтану, алкоголизм сүт бездерінің денсаулығына кері әсер етеді.
Сүт безі қатерлі ісігі кезінде әйелді алаңдататын алғашқы белгілер.
Әдетте, әйел етеккір алдында сүт бездерінің ауырсынуын сезінуі мүмкін. Олар көбінесе цикл аяқталғаннан кейін өтеді және азаяды. Кейбір жағдайларда ауырсыну өте қарқынды сипатқа ие болады, иыққа, қолтық астына, жауырынға таралады. Пальпация кезінде қалыңдап қатаюдың учаскелері анықталады (нақты шекаралары жоқ, айқын шекаралары бар, түйіршіктілігі түрінде). Сүт бездерінен бөліністер болуы мүмкін.
Егер Сіз аталған белгілердің кем дегенде біреуін байқасаңыз, толық тексеру үшін маммолог дәрігерге жүгініңіз. Өз бетіңізше диагноз қоймаңыз және ең нашар жағдайды алдын ала ойламаңыз. Статистика мен медициналық тәжірибе көрсеткендей, сүт безіндегі өзгерістердің көпшілігі қатерсіз!
Ең алдымен назар аударыңыз:
- Емізіктің ішке қарай тартылуы;
- Емізіктен қан аралас сұйықтықтың бөлінуі;
- Сүт безіндегі немесе емізік аймағындағы ауырсыну;
- Сүт безі аймағында терінің инфильтрациясы (лимон қабығына ұқсас тері);
- Қолтық асты аймағында тығыз түйіндердің пайда болуы;
- Сүт безі аймағында терінің жаралануы;
- Сүт безі терісінің қызаруы, қабыршақтануы немесе қалыңдауы.
Қатерлі ісікке ықпал ететін факторлар.
Генетикалық бейімділік.
Сүт безінің онкологиясы көбінесе туыстары бірдей ауруға шалдыққан әйелдерде кездеседі. Егер жақын туыстарының бірінде қатерлі ісік анықталған болса, онкология диагностикасын жас кезінен бастаған жөн.
Етеккірі ерте басталған (12 жасқа дейін) және 55 жастан кейін тоқтату
Статистикаға сәйкес, көбінесе сүт безі қатерлі ісігі эстроген деңгейі жоғары әйелдерде кездеседі. Менструальдық циклдар неғұрлым ұзақ болса, әйел гормондарының деңгейі де соғұрлым жоғары болады және тәуекел соғұрлым жоғары болады. Босану мен жүктіліктің болмауы бірдей қауіп факторына жатқызылуы мүмкін.
Жыныс мүшелерінің қатерлі ісігінің болуы (оның ішінде емделген)
Әйел жыныс мүшелері мен сүт безі арасындағы тікелей байланыс бар: жатыр мойнының, жатырдың және басқа мүшелердің қатерлі ісігі көбінесе сүт безі қатерлі ісігін тудырады.
Темекі шегу, ішімдікке салыну
Алкоголь өнімдерінде және темекіде бар болған канцерогендер ағзаның қорғаныс күшін төмендетеді және қатерлі ісік ауруларына әкеп соқтыруы мүмкін. Мұндай факторларға радиациялық әсер, аймақтағы нашар экологиялық жағдай және т. б. жатқызуға болады.
-Қант диабеті, гипертония, семіздік
- 10 жыл немесе одан да көп экзогендік гормондарды қабылдау
Мұндай контрацепцияға арналған препараттарды ұзақ уақыт қолданғанда немесе емдік мақсатта қатерлі ісік қаупі жоғары екендігі анықталды.
-жарақаттар, мастит.
- Жоғары тәуекел-сүт безінің ауруы немесе жарақаты бар адамдарда.
Жоғарыда айтылғандардың бірде-бір қауіп факторы болмаса да, бұл аурудың пайда болу ықтималдығын толығымен жоққа шығару мүмкін емес. Тәуекелді төмендетудің жолы-онкологияның ерте диагностикасы.
Өзіңізді және жақындарыңызды қалай қорғауға болады?
Егер сіз сүт бездерінің күйінде қандай да бір өзгерістерді байқасаңыз, мүмкіндігінше ертерек маммолог дәрігерге қаралуға тырысыңыз. Тексеруден қорқудың қажеті жоқ. Уақытты тарту және өзін-өзі емдеу әлдеқайда қауіпті. Мұндай жағдайда жіберіп алған уақыт ісіктің кеуде қабырғасының терең қабаттарына енуі және метастаз беру арқылы қауіпті.
Сүт безі қатерлі ісігінің алдын-алудың негізі - әйелдердің сүт бездерін өзін-өзі тексеруі және маммологқа, гинекологқа және терапевтке үнемі бару. Әйелдер ай сайын кеудедегі өзгерістерді байқау үшін өзін-өзі тексеру керек. Сүт бездерін жүйелі түрде тексеру сүт бездерінің денсаулығын сақтауға және қатерлі ісік ауруының алдын алуға, дертті ерте емдеуге ықпал етеді.
Одан басқа, әйелдер жылына бір рет сүт бездеріне ультрадыбыстық тексеру жасатып, жамбас органдарында бақылатып тұру керек.
Травматология бөлімшесінің аға медбикесі
Мустафина Айнур Ергебековна
